رازهای انقلابی برای ارتقاء سلامت مغز: دیدگاه دکتر دانیل آمن

رازهای انقلابی برای ارتقاء سلامت مغز: دیدگاه دکتر دانیل آمن

چکیده

در مواجهه با آمار نگران‌کننده بیماری‌های مغزی و مشکلات سلامت روان که در حال حاضر بشریت را فرا گرفته است، دکتر دانیل آمن، روانپزشک برجسته و متخصص سلامت مغز، پیامی انقلابی را مطرح می‌کند: “شما با مغزی که دارید گیر نکرده‌اید؛ می‌توانید آن را بهتر کنید و من می‌توانم آن را ثابت کنم”. این مقاله به بررسی عمیق دیدگاه دکتر آمن می‌پردازد که بر این مفهوم کلیدی تأکید دارد که مشکلات سلامت روان، در واقع، مشکلات مغزی هستند که می‌توانند با نگاه‌کردن به اندام مربوطه، درک و درمان شوند. با استفاده از فناوری تصویربرداری SPECT، دکتر آمن و تیمش بیش از ۲۵۰,۰۰۰ اسکن مغزی را بررسی کرده‌اند تا الگوهای عملکرد مغز را شناسایی کنند و نشان دهند که چگونه مداخلات مبتنی بر سبک زندگی و درمان‌های هدفمند می‌توانند به طور قابل توجهی سلامت مغز و کیفیت زندگی را بهبود بخشند. این مقاله بر ۱۱ عامل خطر اصلی که ذهن را به سرقت می‌برند (که با سرواژه BRIGHT MINDS شناخته می‌شوند)، استراتژی‌های عملی برای ارتقاء سلامت مغز، و اصول تربیت کودکان از نظر ذهنی قوی، تمرکز می‌کند تا راهنمایی جامعی برای دستیابی به “حسادت مغزی” و پایان دادن به بیماری‌های روانی ارائه دهد.

مقدمه

جهان ما با افزایش بی‌سابقه بیماری‌های مغزی و اختلالات سلامت روان روبرو است. آمارها واقعاً نگران‌کننده هستند؛ در سال ۲۰۲۳، ۶.۷ میلیون آمریکایی بالای ۶۵ سال به بیماری آلزایمر مبتلا هستند که تقریباً از هر ۹ نفر یک نفر است. در سطح جهانی، ۵۵ میلیون نفر با زوال عقل زندگی می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا سال ۲۰۵۰ به ۱۳۹ میلیون نفر برسد. اگر شانس زندگی تا ۸۵ سالگی را داشته باشید، یک در دو شانس ابتلا به زوال عقل را دارید. این اعداد نه تنها هولناک هستند، بلکه نشان می‌دهند که این یک مشکل برای همه ماست. علاوه بر این، سلامت روان کودکان نیز به شدت رو به وخامت است؛ ۵۴ درصد از دختران نوجوان گزارش کرده‌اند که به طور مداوم غمگین هستند، ۳۲ درصد به خودکشی فکر کرده‌اند، ۲۴ درصد برای خودکشی برنامه‌ریزی کرده‌اند و ۱۳ درصد اقدام به خودکشی کرده‌اند. مدارس تحت فشار بی‌سابقه ناشی از افزایش اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روان در میان دانش‌آموزان هستند.

در این میان، دکتر دانیل آمن، روانپزشک مشهور، متخصص سلامت مغز و نویسنده ۱۲ کتاب پرفروش نیویورک تایمز، دیدگاهی کاملاً متفاوت و امیدوارکننده را ارائه می‌دهد. او معتقد است که پیام غالب در جامعه اشتباه است؛ شما با مغزی که دارید گیر نکرده‌اید، بلکه می‌توانید آن را بهتر کنید. دکتر آمن از سال ۱۹۹۱ به مطالعه مغز پرداخته و بیش از ۲۵۰,۰۰۰ اسکن مغزی را بررسی کرده است. او به این نتیجه رسیده است که روانپزشکان تنها پزشکان متخصصی هستند که تقریباً هرگز به اندامی که درمان می‌کنند، نگاه نمی‌کنند. این رویکرد، به گفته او، کاملاً اشتباه است؛ چگونه می‌توانید بدانید مگر اینکه نگاه کنید؟

دکتر آمن با ماموریت “پایان دادن به بیماری روانی با ایجاد یک انقلاب در سلامت مغز” فعالیت می‌کند. او بر این باور است که مشکلات سلامت روان ریشه در مشکلات مغزی دارند و با ارزیابی دقیق و مداخلات هدفمند می‌توانند بهبود یابند. این مقاله به بررسی عمیق این دیدگاه انقلابی می‌پردازد، از جمله فناوری‌های تصویربرداری مغز که او پیشگام آن بوده، ۱۱ عامل خطر اصلی که سلامت ذهن را به خطر می‌اندازند، و استراتژی‌های عملی برای ارتقاء و حفظ سلامت مغز در طول عمر، و همچنین راهنمایی برای تربیت کودکان از نظر ذهنی قوی.

H2: چرا باید به مغز خود اهمیت دهیم؟

H3: اهمیت حیاتی مغز

مغز شما، مرکز کنترل همه چیزهایی است که انجام می‌دهید. این شامل نحوه تفکر شما، نحوه احساسات شما، نحوه عمل شما و نحوه تعامل شما با دیگران می‌شود. زمانی که مغز شما درست کار می‌کند، شما نیز به درستی عمل می‌کنید و زندگی شما روال طبیعی خود را طی می‌کند. اما زمانی که مغز شما دچار مشکل شود، به احتمال زیاد در زندگی‌تان نیز با مشکل روبرو خواهید شد. اگر بپذیریم که عملکرد لحظه‌ای مغز شما، ذهن شما را خلق می‌کند، پس چرا نباید اندامی را که روی آن کار می‌کنید، ارزیابی کنید؟ این سوال اساسی است که دکتر آمن مطرح می‌کند و مبنای رویکرد او در سلامت مغز است. بدون توجه به مغز، ما در واقع به ریشه بسیاری از چالش‌های زندگی خود بی‌توجه هستیم.

H3: آمار نگران‌کننده

همانطور که در مقدمه اشاره شد، آمار بیماری‌های مغزی و مشکلات سلامت روان واقعاً هولناک هستند و نشان می‌دهند که نیاز فوری به تغییر رویکرد ما نسبت به مراقبت از مغز وجود دارد:

• بیماری آلزایمر و زوال عقل: در سال ۲۰۲۳، ۶.۷ میلیون آمریکایی بالای ۶۵ سال به آلزایمر مبتلا هستند که این رقم تقریباً یک نفر از هر ۹ نفر است. در سراسر جهان، ۵۵ میلیون نفر به زوال عقل مبتلا هستند و پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا سال ۲۰۵۰ به ۱۳۹ میلیون نفر افزایش یابد. نکته جالب توجه این است که دو سوم این افراد زن هستند. اگر تا ۸۵ سالگی زندگی کنید، یک در دو شانس ابتلا به زوال عقل را خواهید داشت؛ یعنی یا شما یا شریک زندگی‌تان.
• مشکلات سلامت روان در کودکان: سلامت روان کودکان در بدترین وضعیت تاریخ ثبت‌شده قرار دارد. سطح اضطراب، افسردگی، ADHD (اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی) و رفتارهای خودآزاری به طور بی‌سابقه‌ای بالاست. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که ۵۴ درصد از دختران نوجوان گزارش کرده‌اند که به طور مداوم غمگین هستند، ۳۲ درصد به خودکشی فکر کرده‌اند، ۲۴ درصد برای خودکشی برنامه‌ریزی کرده‌اند و ۱۳ درصد اقدام به خودکشی کرده‌اند. این آمار نشان‌دهنده یک بحران واقعی است که مدارس و خانواده‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.

H3: پارادایم اشتباه در روانپزشکی

دکتر آمن به شدت از پارادایم فعلی در روانپزشکی انتقاد می‌کند و آن را “اشتباه” می‌خواند. به گفته او، روانپزشکان تنها پزشکان متخصصی هستند که تقریباً هرگز به اندامی که درمان می‌کنند، نگاه نمی‌کنند. او این وضعیت را “جادوگری” می‌داند، زیرا تشخیص‌ها اغلب بر اساس مجموعه‌ای از علائم و بدون هیچ داده بیولوژیکی انجام می‌شود. برای مثال، افسردگی تنها یک “خوشه علائم” است و نباید یک تشخیص باشد. درست مانند درد قفسه سینه که یک علامت است و به شما نمی‌گوید چه چیزی باعث آن شده یا چه باید برای آن انجام دهید. این فقط نشانه‌ای است برای عمیق‌تر شدن و استفاده از ابزارهای تشخیصی دیگر برای تأیید آنچه اتفاق می‌افتد.

این رویکرد بدون نگاه کردن به مغز، منجر به تشخیص‌های نادرست و درمان‌های غیرهدفمند می‌شود:

• تشخیص‌های نادرست: دکتر آمن مثال جاستین بیبر را می‌زند که در ۲۳ سالگی با تشخیص اختلال دوقطبی و مصرف لیتیوم به او مراجعه کرده بود، در حالی که اسکن مغز نشان داد او این بیماری را ندارد. چنین تشخیص‌هایی می‌توانند به بیماران حس ناامیدی داده و به آن‌ها بگویند که تا پایان عمر باید دارو مصرف کنند، در حالی که داده بیولوژیکی برای آن وجود ندارد.
• نادیده گرفتن عوامل زمینه‌ای: ۳۳۷ میلیون نسخه ضدافسردگی در سال نوشته می‌شود، اما تقریباً هیچ‌کس در مورد رژیم غذایی، عادات خواب یا حتی تماشای اخبار صبحگاهی‌اش صحبت نمی‌کند. این نشان می‌دهد که ما به جای ریشه‌یابی مشکل، فقط علائم را سرکوب می‌کنیم.
• علل مغزی نادیده گرفته شده: دکتر آمن مثال آدریانا را می‌آورد که در ۱۶ سالگی با علائم توهم، پارانویا و پرخاشگری تشخیص اسکیزوفرنی گرفت و چندین بار بستری شد. اما در کلینیک دکتر آمن مشخص شد که مغزش “در حال سوختن” است و پس از تشخیص بیماری لایم و مصرف آنتی‌بیوتیک، در عرض یک سال کاملاً طبیعی شد. این نشان می‌دهد که بیماری‌های عفونی می‌توانند علت اصلی مشکلات روانپزشکی باشند و هیچ‌کس به مغز نگاه نمی‌کند. همچنین، آسیب‌های خفیف مغزی (TBI) یک علت اصلی بیماری‌های روانپزشکی هستند که اغلب نادیده گرفته می‌شوند، زیرا بیماران ممکن است حتی از داشتن آسیب مغزی آگاه نباشند.

این پارادایم غلط منجر به ناامیدی در بیماران و عدم پیشرفت در درمان می‌شود. دکتر آمن معتقد است که برای پایان دادن به بیماری‌های روانی، باید این شیوه را تغییر دهیم و به قرن ۲۱ وارد شویم.

H2: انقلاب سلامت مغز: دیدگاه دکتر آمن

H3: مفهوم تغییرپذیری مغز (Neuroplasticity)

قلب پیام دکتر دانیل آمن، مفهوم نوروپلاستیسیته است: “شما با مغزی که دارید گیر نکرده‌اید؛ می‌توانید آن را بهتر کنید”. این یک درس بزرگ و هیجان‌انگیز در طول ۳۰ سال گذشته در علوم اعصاب بوده است. این ایده به مردم امید می‌دهد که می‌توانند بر آسیب‌ها و چالش‌های مغزی غلبه کنند.

دکتر آمن این موضوع را با مثال‌های متعددی ثابت می‌کند:

• مطالعه NFL: در مطالعه‌ای که دکتر آمن بر روی بازیکنان NFL انجام داد، ۸۰ درصد از بازیکنان او با وجود آسیب‌های مغزی، بهتر شدند. او توانست آسیب را در اسکن‌ها ببیند، اما زمانی که آن‌ها تحت یک برنامه سلامت مغز قرار گرفتند، مغز آن‌ها ۲ تا ۶ ماه بعد بهتر به نظر می‌رسید. این نشان‌دهنده قابلیت بالای مغز برای ترمیم و بهبود است.
• هیپوکامپوس و سلول‌های بنیادی: او به ناحیه‌ای از مغز به نام هیپوکامپوس اشاره می‌کند که شبیه اسب دریایی است و در روز ۷۰۰ سلول بنیادی جدید تولید می‌کند. او این سلول‌ها را “اسب‌های دریایی کوچک” می‌نامد. رفتار شما این سلول‌ها را رشد می‌دهد یا آن‌ها را کوچک می‌کند. اگر مستعد زوال عقل باشید، این ناحیه اولین جایی است که در زوال عقل آسیب می‌بیند، و شما می‌خواهید این “اسب‌های دریایی” را دوست داشته باشید، تغذیه کنید و آموزش دهید، نه اینکه آن‌ها را مست یا معتاد کنید یا خشک کنید.

H3: SPECT: فناوری نگاه به مغز

پروتکل اصلی دکتر آمن در ارزیابی مغز افراد، استفاده از فناوری تصویربرداری به نام SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography) است.

• چیستی SPECT: SPECT یک مطالعه پزشکی هسته‌ای است که جریان خون و فعالیت مغز را بررسی می‌کند. به عبارت دیگر، نشان می‌دهد که مغز شما چگونه کار می‌کند. این فناوری اساساً سه چیز را به ما نشان می‌دهد: فعالیت سالم، فعالیت بیش از حد کم یا فعالیت بیش از حد زیاد.
• فرآیند انجام اسکن: در این روش، یک رادیودارو (معمولاً تکنسیوم همراه با HMPAO) به داخل بازوی فرد تزریق می‌شود. تکنسیوم ماده‌ای است که “مشکلات خودباوری” دارد و تغییر شکل می‌دهد و در این تغییر شکل، یک فوتون یا بسته‌ای کوچک از نور تولید می‌کند که قابل اندازه‌گیری است. ۷۰ درصد از این ماده در اولین عبور خود (حدود ۲ دقیقه) توسط مغز جذب می‌شود. سپس فرد روی یک میز دوربین دراز می‌کشد؛ این فرآیند برخلاف MRI، claustrophobic نیست. سر دوربین در حدود ۱۵ دقیقه به دور سر می‌چرخد و حدود ۱۰ میلیون “شمارش” (تعداد دفعاتی که آن قطعه کوچک نور به کریستال‌های دوربین برخورد می‌کند) جمع‌آوری می‌شود. سپس این داده‌ها بازسازی می‌شوند و تصویری شبیه مغز را تشکیل می‌دهند. این تصویر به پزشکان امکان می‌دهد ببینند کدام نواحی مغز فعال‌تر، سالم‌تر یا “خواب‌آلودتر” هستند و آن را با یک پایگاه داده عظیم مقایسه کنند. دکتر آمن ادعا می‌کند که حتی نوه ۸ ساله‌اش می‌تواند با نگاه کردن به یک اسکن، سالم بودن یا نبودن آن را تشخیص دهد.
• تشخیص جامع: نکته بسیار مهمی که دکتر آمن بر آن تأکید دارد این است که آنها هرگز تنها از روی اسکن تشخیص نمی‌دهند. تشخیص، مانند سایر پزشکان، با جمع‌آوری تمام اطلاعات انجام می‌شود. بیمارانی که به کلینیک آنها مراجعه می‌کنند، باید حدود یک ساعت مدارک پر کنند، دو ساعت با تاریخ‌نگار آنها صحبت کنند تا آنها واقعاً بیمار را بشناسند. سپس مغز آنها را آزمایش می‌کنند و یک ارزیابی عصب روانشناختی کامپیوتری انجام می‌دهند و در نهایت مغزشان را اسکن می‌کنند. ترکیب این قطعات پازل است که قدرت تشخیصی را ایجاد می‌کند.
• داستان “سی” (Sy) و تأثیر اسکن: اولین بیمار که دکتر آمن اسکن کرد، زنی به نام “سی” بود که شب قبل اقدام به خودکشی کرده بود. دکتر آمن بر اساس مکالمه با او و سابقه پسرش، تشخیص ADHD در بزرگسالان را حدس زد، اما سی مقاومت می‌کرد. با نشان دادن اسکن مغزش که نشان می‌داد هنگام تلاش برای تمرکز، لوب‌های پیشانی و مخچه‌اش خاموش می‌شوند (برعکس یک مغز سالم)، شرم سی از بین رفت و همکاری‌اش افزایش یافت. او دارو مصرف کرد، روابطش بهتر شد، دانشگاه را تمام کرد و شغلی بهتر پیدا کرد. این اتفاق به عنوان یک “رویداد محرک” برای دکتر آمن بود تا مزایای استفاده از این فناوری تصویربرداری را به عنوان یک ابزار تشخیصی ببیند.
• داستان “اندرو” و cyst مغزی: یکی از داستان‌های تکان‌دهنده‌ای که دکتر آمن تعریف می‌کند، مربوط به خواهرزاده ۹ ساله‌اش، اندرو، است که بدون دلیل خاصی به یک دختر کوچک در زمین بیسبال حمله کرد. او عصبانی و خشن شده بود، لبخند نمی‌زد و حتی نقاشی‌هایی از خودکشی و کشتن کودکان دیگر کشیده بود. دکتر آمن حدس زد که او مشکلی در لوب گیجگاهی چپ دارد و اسکن نشان داد که او در عملکرد لوب گیجگاهی چپ خود دچار مشکل است. مشخص شد که او یک کیست به اندازه توپ گلف در لوب گیجگاهی چپ خود دارد. پزشکان دیگر حاضر به جراحی نبودند تا زمانی که اندرو علائم “واقعی” مانند تشنج را نشان دهد، اما دکتر آمن اصرار داشت که او هم‌اکنون “به وضوح علامت‌دار” است. پس از جراحی، اندرو بهبود یافت و حتی پزشک جراح گفت که کیست آنقدر تهاجمی بوده که استخوان جمجمه او را نازک کرده و اگر ضربه‌ای به سرش وارد می‌شد، فوراً کشته می‌شد. اندرو اکنون پس از ۳۰ سال، ازدواج کرده، دو فرزند دارد و زندگی عادی‌ای را می‌گذراند. این داستان نشان می‌دهد که شخصیت ما ثابت نیست و یک مشکل مغزی می‌تواند کاملاً بر دیدگاه و رفتار یک فرد تأثیر بگذارد و یک عمل جراحی می‌تواند آن را تغییر دهد.
• چالش‌ها و موفقیت‌ها: دکتر آمن در طول مسیر با انتقادات و مخالفت‌های زیادی روبرو شده است، به خصوص از سوی انجمن روانپزشکی آمریکا که معتقد بود روش‌های او “استاندارد نیست”. با این حال، او ۸۰ مطالعه منتشر کرده است، و تحقیق او به عنوان یکی از ۱۰۰ داستان برتر علم در سال ۲۰۱۵ توسط مجله دیسکاور شناخته شد. در سال ۲۰۲۱، انجمن پزشکی هسته‌ای کانادا دستورالعمل‌های رویه‌ای برای SPECT نوشت که به گفته دکتر آمن، دقیقاً شبیه مطالعات خودش بود. او همچنین اشاره می‌کند که ۱۰,۰۰۰ متخصص پزشکی و سلامت روان به ۱۱ کلینیک او مراجعه کرده‌اند و او ۲۵۰,۰۰۰ اسکن را بررسی کرده است که یک مجموعه داده عظیم است.

H2: یازده عامل اصلی سرقت‌کننده ذهن: BRIGHT MINDS

دکتر آمن معتقد است که برای سالم نگه داشتن مغز یا نجات آن، باید ۱۱ عامل خطر اصلی را که ذهن شما را به سرقت می‌برند، پیشگیری یا درمان کنید. این عوامل با سرواژه BRIGHT MINDS شناخته می‌شوند:

H3: درک عوامل خطر و پیشگیری

دکتر آمن تأکید می‌کند که ژن‌ها تنها آسیب‌پذیری شما را افزایش می‌دهند، اما به شما می‌آموزند که چه کاری باید انجام دهید. او این باور رایج را که “ژن‌ها تعیین‌کننده هستند و کاری نمی‌توان کرد” را دروغ می‌خواند. به عنوان مثال، اگر چاقی و بیماری قلبی در خانواده او وجود دارد، او با اینکه امسال ۷۰ ساله می‌شود، نه اضافه وزن دارد و نه بیماری قلبی، زیرا هر روز روی یک برنامه پیشگیری از چاقی و بیماری قلبی کار می‌کند. او این را برای فرزندانش که برخی از آنها به فرزندخواندگی پذیرفته شده‌اند و سابقه سوءمصرف مواد در خانواده بیولوژیک خود دارند، نیز تکرار می‌کند: اگر هرگز الکل یا مواد مصرف نکنند، هرگز مشکلی نخواهند داشت، اما اگر مصرف کنند، می‌تواند جدی باشد و باید هر روز در یک برنامه پیشگیری از مصرف مواد شرکت کنند. این نشان می‌دهد که آگاهی از عوامل ژنتیکی باید به اقدامات پیشگیرانه منجر شود، نه تسلیم شدن.

H3: تفکیک عوامل BRIGHT MINDS

هر حرف از سرواژه BRIGHT MINDS به یک عامل خطر اصلی برای سلامت مغز اشاره دارد:

• B – Blood Flow (جریان خون):
  • اهمیت: جریان خون کم، اولین پیش‌بینی‌کننده تصویربرداری مغزی بیماری آلزایمر است. مغز شما ۲ درصد از وزن بدن شما را تشکیل می‌دهد، اما از ۲۰ درصد جریان خون و ۲۰ درصد اکسیژن بدن شما استفاده می‌کند. بنابراین، هرگونه اختلال در جریان خون می‌تواند عواقب جدی داشته باشد.
  • عوامل کاهش دهنده: ضربه‌های سر، مصرف مواد مخدر و الکل، کافئین، نیکوتین، کمبود خواب، فشار خون بالا و اضافه وزن همگی می‌توانند جریان خون به مغز را کاهش دهند.
  • راه‌حل‌ها:
    • ورزش: ورزش جریان خون را افزایش می‌دهد. دکتر آمن به ویژه ورزش‌های نیازمند هماهنگی مانند تنیس روی میز، پیکل‌بال و تنیس را توصیه می‌کند. او اشاره می‌کند که ورزشکاران راکتی عمر طولانی‌تری دارند که در مطالعات روی ۹۰,۰۰۰ نفر تکرار شده است. دلیل آن این است که ورزش‌های هماهنگی، مخچه (cerebellum) را فعال می‌کنند که ۱۰ درصد از حجم مغز و نیمی از نورون‌های مغز را تشکیل می‌دهد. فعال کردن مخچه، بقیه مغز را نیز فعال می‌کند. او این را “شطرنج هوازی” می‌نامد.
    • مکمل‌ها و غذاها: جینکو (Ginkgo) یکی از مکمل‌های مورد علاقه اوست. همچنین اورگانو (Oregano)، فلفل قرمز (Cayenne pepper) و چغندر (Beets) نیز جریان خون را افزایش می‌دهند.
• R – Retirement and Aging (بازنشستگی و پیری):
  • اهمیت: سطح بالای آهن می‌تواند پیری را تسریع کند. البته، آهن کم نیز بد است زیرا می‌تواند باعث بی‌خوابی و اضطراب شود.
  • راه‌حل: اگر تمایل به تجمع آهن دارید، اهدا خون دو بار در سال می‌تواند مفید باشد. این کار برای دیگران خوب است و برای خودتان نیز مفید است.
• I – Inflammation, Immunity and Infection (التهاب، ایمنی و عفونت):
  • التهاب:
    • عوامل خطر: ۹۸ درصد از ما سطوح پایینی از اسیدهای چرب امگا ۳ داریم که التهاب را افزایش می‌دهد. همچنین، بیماری لثه (periodontal disease) خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی و قلبی را افزایش می‌دهد.
    • راه‌حل‌ها: مصرف مکمل امگا ۳، خوردن ماهی‌های کم‌جیوه و سرشار از امگا ۳، و استفاده منظم از نخ دندان. او می‌گوید سال‌ها به لثه‌هایش اهمیت نمی‌داد تا اینکه مطالعات زیادی نشان دادند بیماری لثه با بیماری قلبی و مغزی مرتبط است.
  • عفونت:
    • اهمیت: بیماری‌های عفونی (مانند بیماری لایم، همانطور که در داستان آدریانا دیده شد) و حتی COVID، می‌توانند علت اصلی مشکلات روانپزشکی باشند، زیرا مغز را ملتهب می‌کنند. اما اغلب نادیده گرفته می‌شوند، زیرا پزشکان به مغز نگاه نمی‌کنند.
  • ایمنی:
    • ویتامین D: سطح ویتامین D شما باید بالای ۴۰ باشد. افرادی که سطح ویتامین D بالای ۴۰ دارند، نصف افرادی که سطح زیر ۲۰ دارند، خطر ابتلا به سرطان را دارند.
    • راه‌حل: آزمایش سطح ویتامین D و در صورت لزوم، دریافت نور خورشید بیشتر و مصرف مکمل.
• G – Genetics (ژنتیک):
  • اهمیت: همانطور که پیشتر گفته شد، ژن‌ها آسیب‌پذیری را افزایش می‌دهند اما سرنوشت را تعیین نمی‌کنند.
  • راه‌حل: آگاهی از ژنتیک خانوادگی باید منجر به یک برنامه پیشگیری جدی و روزانه از عوامل خطر شود. به عنوان مثال، دانستن نوع ژن apoE4 برای آلزایمر مهم است؛ داشتن دو نسخه (E4/E4) خطر را ده برابر افزایش می‌دهد، اما این فقط به معنای جدی‌تر گرفتن پیشگیری است.
• H – Head Trauma (ضربه مغزی):
  • اهمیت: آسیب خفیف مغزی (mild traumatic brain injury) یک علت اصلی بیماری روانپزشکی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
  • نکته مهم: شما می‌توانید به مغز خود آسیب جدی وارد کنید و هوشیاری خود را از دست ندهید، زیرا هوشیاری مربوط به ساقه مغز است. مثال معروف “فینیاس گیج” که یک میله آهنی از سرش رد شد اما هوشیاری خود را از دست نداد، اما شخصیتش تغییر کرد.
  • راه‌حل: پزشکان باید چندین بار از بیماران بپرسند که آیا سابقه ضربه مغزی، سقوط از درخت یا حصار، شیرجه در استخر کم‌عمق، تصادف رانندگی یا ضربه مغزی در ورزش را داشته‌اند. تشخیص زودهنگام و کمک گرفتن در اوایل آسیب می‌تواند به معکوس کردن آسیب کمک کند.
• T – Toxins (سموم):
  • اهمیت: سموم از علل اصلی آسیب به مغز هستند.
  • منابع سموم:
    • محصولات شخصی: محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبت شخصی حاوی پارابن‌ها، عطرها و مواد شیمیایی مضر. دکتر آمن مثال فوم اصلاح خود را می‌زند که در مقیاس ۱ تا ۱۰، نمره ۹ (بدترین) را داشت.
    • ضدعفونی‌کننده‌های دست سمی: استفاده از آن‌ها در دوران کووید که حاوی مواد شیمیایی مضر بودند.
    • محصولات پاک‌کننده: مواد شوینده لباس، دئودورانت‌ها و کرم‌های ضدآفتاب.
  • راه‌حل‌ها:
    • آگاهی و بررسی: دانلود برنامه‌هایی مانند “Think Dirty” یا “EWG” و اسکن محصولات شخصی برای اطلاع از سطح سمی بودن آن‌ها.
    • انتخاب محصولات دوست‌دار محیط زیست: استفاده از محصولات پاک‌کننده و مراقبت شخصی با مواد طبیعی و ایمن.
    • تغییر نگرش: به جای اینکه فکر کنید محصولات سالم گران هستند، فکر کنید “بیمار بودن گران است”. این فقط در مورد عشق است؛ چرا باید چیزی سمی را روی بدن خود یا فرزندتان بگذارید؟
• M – Mental Health (سلامت روان):
  • اهمیت: مشکلات سلامت روان ارتباط تنگاتنگی با سلامت مغز دارند. افسردگی خطر آلزایمر را در زنان دو برابر و در مردان چهار برابر می‌کند. افسردگی در افراد مسن می‌تواند پیش‌ساز زوال عقل باشد.
  • تجربیات نامطلوب کودکی (ACEs): نمره ACE (Adverse Childhood Experiences) از ۰ تا ۱۰، نشان‌دهنده تعداد تجربیات آسیب‌زا در کودکی است. اگر نمره ۴ یا بیشتر داشته باشید، خطر ابتلا به ۷ مورد از ۱۰ علت اصلی مرگ و میر افزایش می‌یابد. با نمره ۶ یا بیشتر، ۲۰ سال زودتر می‌میرید.
  • راه‌حل‌ها:
    • کار بر روی آسیب‌های گذشته: با وجود نمره بالای ACE در همسر و خواهرزاده‌هایش، آنها با استفاده از روش‌هایی مانند EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) و ISTDP (Intensive Short-Term Dynamic Therapy) که برای پردازش آسیب‌های گذشته طراحی شده‌اند، می‌توانند اثرات منفی را از بین ببرند و عمر طولانی‌تری داشته باشند. این روش‌ها به افراد کمک می‌کنند تا از خشم و گناه ناشی از آسیب‌های گذشته رهایی یابند و خود را مورد حمله قرار ندهند.
    • مدیریت ذهن: کیفیت افکار شما و “چت” در سر شما مهم است. باید یاد بگیرید که افکار خود را به روش‌های صادقانه و دقیق پردازش کنید.
• I – Impulsivity/Inattention/Compulsivity (تکانشگری/بی‌توجهی/وسواس):
  • اهمیت: این بخش عمدتاً به ADHD و اعتیاد می‌پردازد.
  • اعتیاد: دکتر آمن اعتیاد را یک مشکل مغزی می‌داند. اسکن مغز معتادان نشان می‌دهد که مغز آنها چقدر آسیب دیده است. او استدلال می‌کند که تجویز یک برنامه ۱۲ مرحله‌ای به همه معتادان کافی نیست، زیرا انواع مختلفی از معتادان وجود دارند: معتادان تکانشی، معتادان وسواسی، معتادان غمگین یا معتادان با ضربه مغزی. هر کدام به مداخلات متفاوتی (مانند مداخله دوپامین یا سروتونین) نیاز دارند و تا زمانی که به مغز نگاه نکنید، نمی‌توانید تفاوت را بگویید.
  • ADHD (اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی): دکتر آمن ADHD را به هفت نوع اصلی تقسیم می‌کند، بر خلاف طبقه‌بندی‌های سنتی که اغلب آن را به اشتباه درک می‌کنند.
    • پنج علامت رایج ADHD:
      1. دامنه توجه کوتاه: اما نه برای همه چیز. برای کارهای روزمره و روتین (مشق شب، کارهای خانه) کوتاه است، اما برای چیزهای جدید، تحریک‌کننده یا ترسناک می‌توانند به خوبی تمرکز کنند. این موضوع مردم را فریب می‌دهد.
      2. حواس‌پرتی: افراد مبتلا به ADHD چیزهای زیادی را می‌بینند، احساس می‌کنند و درک می‌کنند؛ دنیا به سرعت به سمت آنها می‌آید.
      3. بی‌نظمی: مشکل در سازماندهی زمان و مکان (مانند اتاق، میز، کوله‌پشتی).
      4. تعویق (Procrastination): کارها را به تعویق می‌اندازند تا زمانی که خودشان یا شخص دیگری عصبانی شود.
      5. کنترل تکانه: چیزهایی را می‌گویند یا کارهایی را انجام می‌دهند که احتمالاً نباید انجام دهند؛ “ترمز” در مغز آنها آسیب‌پذیر است.
    • هفت نوع ADHD (بر اساس اسکن مغزی):
      1. ADHD کلاسیک: شامل علائم اصلی مانند دامنه توجه کوتاه، حواس‌پرتی، بیش‌فعالی و مشکلات کنترل تکانه.
      2. ADHD بی‌توجه: هرگز بیش‌فعال یا به شدت تکانشی نیستند، اما در عملکرد و تمرکز مشکل دارند.
      3. ADHD بیش‌متمرکز (Overfocused ADD): مشکل این نیست که نمی‌توانند توجه کنند، بلکه نمی‌توانند توجه خود را تغییر دهند و روی چیزها گیر می‌کنند. این افراد تمایل دارند که اهل بحث و جدل و مخالف باشند و کینه‌جو هستند. اعتیاد انتخابی آن‌ها تمایل به چیزهایی دارد که مغزشان را آرام می‌کند، مانند الکل یا ماری‌جوانا.
      4. ADHD لیمبیک: مغز عاطفی آن‌ها بیش از حد کار می‌کند و تمایل دارند دنیا را از طریق “عینک‌های تیره” ببینند و افسردگی خفیف دارند.
      5. ADHD لوب گیجگاهی (Temporal Lobe ADD): اغلب ناشی از ضربه مغزی است و با بی‌ثباتی خلق و خو، تحریک‌پذیری و مشکلات مربوط به خشم همراه است.
      6. حلقه آتش (The Ring of Fire): مغز کم‌فعال نیست، بلکه بیش‌فعال است و بیش از حد کار می‌کند، اغلب به دلیل التهاب.
      7. ADHD مضطرب: سطح اضطراب آن‌ها باعث می‌شود به موقع به مکان‌ها برسند، اما مجبورند بسیار سخت‌تر از همکاران خود کار کنند.
    • علل ADHD: ADHD بسیار ژنتیکی است. با این حال، می‌تواند ناشی از ضربه مغزی نیز باشد.
• N – Neurohormones (نوروهورمون‌ها):
  • اهمیت: عدم تعادل هورمونی می‌تواند بر سلامت مغز تأثیر بگذارد. سطح پایین تستوسترون در مردان جوان شیوع یافته است.
  • عوامل خطر: ضربه مغزی و سموم (مانند مواد شیمیایی در محصولات مراقبت شخصی) می‌توانند به این امر کمک کنند.
  • راه‌حل: سالانه سطح هورمون‌های خود را آزمایش کنید.
• D – Diabetes and Obesity (دیابت و چاقی):
  • اهمیت: ۷۲ درصد آمریکایی‌ها اضافه وزن دارند و ۴۲ درصد چاق هستند. دکتر آمن این را “بزرگترین تخلیه مغز در تاریخ جهان” می‌نامد.
  • تأثیر بر مغز:
    • او سه مطالعه منتشر کرده است که نشان می‌دهد با افزایش وزن، اندازه و عملکرد مغز کاهش می‌یابد.
    • مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۹ نشان داد که اگر اضافه وزن داشته باشید، ۴ درصد حجم مغز شما کمتر است و مغز شما ۸ سال پیرتر از افراد سالم به نظر می‌رسد.
    • اگر چاق باشید، ۸ درصد حجم مغز شما کمتر است و مغز شما ۱۶ سال پیرتر به نظر می‌رسد.
    • مطالعات او بر بازیکنان NFL نشان داد که بازیکنان NFL با وزن سالم در مقایسه با بازیکنان دارای اضافه وزن، عملکرد لوب پیشانی بهتری دارند.
  • ارتباط با سایر عوامل خطر: اضافه وزن بر ۷ مورد از ۱۱ عامل خطر (BRIGHT MINDS) تأثیر می‌گذارد، زیرا جریان خون را کاهش می‌دهد، پیری را تسریع می‌کند، التهاب را افزایش می‌دهد و تستوسترون سالم را به اشکال سرطان‌زا استروژن تبدیل می‌کند.
  • نکته: هم کمبود وزن و هم اضافه وزن برای مغز مضر هستند.
  • راه‌حل: دانستن و نظارت بر اعداد مهمی مانند هموگلوبین A1c (برای دیابت) و BMI (شاخص توده بدنی).
• S – Sleep (خواب):
  • اهمیت: خواب برای سلامت مغز حیاتی است. دکتر آمن اعتراف می‌کند که خودش قبلاً فکر می‌کرد می‌تواند با چهار ساعت خواب دوام بیاورد و این را “احمقانه” می‌داند. بلافاصله پس از عدم اولویت‌بندی خواب، مغز شما بدتر می‌شود.
  • راه‌حل: خواب را اولویت قرار دهید. برای کودکان نیز نظارت بر تکنولوژی و کنار گذاشتن دستگاه‌ها از اتاق خواب بسیار مهم است، زیرا عدم خواب کافی می‌تواند منجر به عملکرد ضعیف در مدرسه و مشکلات سلامت روان شود.

H2: استراتژی‌های عملی برای مغزی قوی‌تر

H3: سه اصل اساسی سلامت مغز

دکتر آمن سه اصل اساسی را برای ارتقاء و حفظ سلامت مغز معرفی می‌کند که می‌تواند به شما کمک کند تا دیدگاه خود را تغییر داده و اقدامات لازم را انجام دهید:

1. حسادت مغزی (Brain Envy): اولین قدم این است که “مغز خود را دوست داشته باشید” و به آن اهمیت دهید. دکتر آمن تجربه شخصی خود را تعریف می‌کند که چگونه با دیدن اسکن مغز سالم مادر ۶۰ ساله‌اش که با وجود داشتن ۷ فرزند، ۵۴ نوه و نبیره، نام همه را می‌دانست و در ۹۲ سالگی هنوز هم بسیار فعال بود، به مغز مادرش “حسادت” کرد. او که خود سابقه فوتبال بازی کردن و دو بار مننژیت را داشت، عادت‌های بدی مانند کم‌خوابی و اضافه وزن داشت. او متوجه شد که با وجود دانش و تخصصش، به مغز خودش اهمیت نمی‌دهد. این حسادت مثبت به او انگیزه داد تا تغییر کند. او می‌گوید: “فروید اشتباه می‌کرد، حسادت آلت تناسلی عامل مشکل هیچ‌کس نیست؛ شما به حسادت مغزی نیاز دارید”. این نقطه شروع سلامت مغز است: عاشق اندامی باشید که شما را خلق می‌کند.
2. اجتناب از آسیب (Avoid Harm): لازم است لیستی از کارهایی که به مغز آسیب می‌رسانند را بدانید و از آنها اجتناب کنید. این همان ۱۱ عامل خطر BRIGHT MINDS است. مصرف الکل، استعمال ماری‌جوانا، عدم اولویت‌بندی خواب، و مصرف غذاهای ناسالم فوراً مغز شما را بدتر می‌کنند.
3. حمایت از رشد (Promote Growth): همچنین لازم است لیستی از کارهایی که به مغز شما کمک می‌کنند را بدانید و آنها را انجام دهید.

H3: توانایی بی‌نظیر برای تغییر

یکی از باورهای رایج، به خصوص در میان کسانی که گذشته‌ای پر از آسیب به بدن یا مغز داشته‌اند، این است که “کار از کار گذشته است” و آنها به “نقطه بی‌بازگشت” رسیده‌اند. اما دکتر آمن این را یک دروغ می‌داند و با قاطعیت می‌گوید که هرگز برای شروع تغییر دیر نیست.

• او خودِ مصاحبه‌کننده (ریچ رول) را مثال می‌زند که گذشته‌ای با اعتیاد به الکل و عادات زندگی ناسالم داشته است، اما اکنون رژیم غذایی گیاهی دارد، بسیار فعال است و از نظر ذهنی مشغول است. دکتر آمن می‌گوید: “چگونه می‌دانید مگر اینکه نگاه کنید؟”. اگر می‌دانستید قطاری در راه است، حداقل سعی نمی‌کردید از مسیر آن خارج شوید؟.
• داستان تروی گلاس (Troy Gloss): دکتر آمن داستان تروی گلاس، MVP سری جهانی ۲۰۰۲ را تعریف می‌کند که به دلیل نوشیدن زیاد، ضربه‌های مغزی متعدد، افسردگی و افکار خودکشی در وضعیت بسیار بدی قرار داشت. مغز او “وحشتناک” بود. اما او آنچه دکتر آمن از او خواست را انجام داد: مصرف الکل را قطع کرد، رژیم غذایی بهتری داشت، ورزش کرد، مکمل مصرف کرد و در دو ماه ۱۵ پوند وزن کم کرد. تنها پس از دو ماه، مغز او به طور قابل توجهی بهتر شد. ۱۶ ماه بعد، مغز او “آنقدر خوب” شده بود که دکتر آمن مطمئن بود اگر او به همین روال ادامه دهد، در پنج سال آینده مغزش کاملاً طبیعی خواهد بود.

این داستان‌ها به روشنی نشان می‌دهند که ما انتخاب داریم. اگر نگاه نکنیم، نمی‌دانیم چه خبر است، و این یعنی از دست دادن فرصت برای تغییر. دکتر آمن خودش هر چند سال یک بار یک اسکن کامل بدن انجام می‌دهد، زیرا اگر مشکلی در راه باشد، می‌خواهد آن را زودتر تشخیص دهد، نه دیر.

H3: عادت‌های کوچک برای سلامت مغز

دکتر آمن، با الهام از کار BJ Fogg در “عادات کوچک” (Tiny Habits)، چندین عادت ساده اما قدرتمند را برای سلامت مغز توصیه می‌کند:

• “امروز روز بزرگی خواهد بود”: هر روز خود را با این عبارت آغاز کنید. این کار مغز شما را به سمت دیدن چیزهای درست و مثبت سوق می‌دهد، نه آنچه که غلط است.
• “این برای مغز من خوب است یا بد؟”: این “عادت کوچک مادر” است. در طول روز از خود بپرسید: “این برای مغز من خوب است یا بد؟”. او این بازی را با دخترش “بازی کلوئی” می‌نامید. به عنوان مثال، “زغال اخته؟ برای مغزت خوبه.” “آووکادو؟ برای مغزت خوبه.” “ضربه زدن به توپ فوتبال با سر؟ نه، خوب نیست.”.
• “چه چیزی امروز خوب پیش رفت؟”: هر شب قبل از خواب، به جای فقط نوشتن سه مورد که بابت آنها سپاسگزارید، به صورت ساعتی مرور کنید که چه چیزهایی در طول روز خوب پیش رفتند و چه چیزهایی شما را خوشحال کردند، حتی کوچکترین جزئیات. تحقیقات نشان می‌دهد که این تمرین سطح شادی شما را تنها در سه هفته افزایش می‌دهد. این به مغز شما آموزش می‌دهد که به طور خودکار به دنبال نقاط مثبت باشد، حتی در روزهای سخت.
• “آیا این را دوست دارم و آیا او مرا دوست دارد؟”: وقتی می‌خواهید چیزی بخورید یا بنوشید، از خود بپرسید: “آیا این را دوست دارم و آیا او مرا دوست دارد؟”. دکتر آمن مثال الکل را می‌زند: “من عاشق شرابم، اما آیا او مرا دوست دارد؟”. الکل به میکروبیوم دهان و روده آسیب می‌زند و به مغز شما آسیب می‌رساند. این سوال به شما کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید.
• ذهن خود را مدیریت کنید:
  • به ذهن خود نام دهید: دکتر آمن پیشنهاد می‌کند که به ذهن خود نامی بدهید تا بتوانید از افکار خود جدا شوید و کنترل آنها را به دست بگیرید. او ذهن خود را “راکن” نامید، پس از راکون خانگی‌اش که دوست‌داشتنی اما دردسرساز بود. وقتی ذهنش او را اذیت می‌کند، با خود می‌گوید: “باید تو را در قفس بگذارم” یا با “قلقلک” دادن آن، از افکارش جدا می‌شود. “این فکری نیست که شما دارید که باعث رنج شما می‌شود، بلکه افکاری است که به آنها چسبیده‌اید”.
  • “یا می‌بریم یا یاد می‌گیریم”: این طرز فکر به شما کمک می‌کند که به جای اینکه از اشتباهات خود احساس گناه کنید، از آنها درس بگیرید.
  • با خودتان مهربان باشید: بسیاری از بیماران دکتر آمن با خودشان آنقدر بد رفتار می‌کنند که اگر با دوستانشان اینگونه رفتار می‌کردند، هیچ دوستی نداشتند. باید با خودتان همانطور رفتار کنید که دوست دارید دیگران با شما رفتار کنند.

H3: تربیت کودکان با مغزی قوی

با توجه به آمار نگران‌کننده سلامت روان در کودکان و نوجوانان، دکتر آمن کتابی با عنوان “تربیت کودکان از نظر ذهنی قوی” (Raising Mentally Strong Kids) را با دکتر چارلز فی نوشته است که ترکیبی از علوم اعصاب و برنامه “عشق و منطق” (Love and Logic) است.

• والدین باید قوی باشند: اولین اصل این است که اگر می‌خواهید فرزندان سالمی از نظر ذهنی داشته باشید، خودتان باید از نظر ذهنی قوی باشید. رفتار والدین بسیار مهم‌تر از حرف‌هایشان است.
• نجات ندادن افراطی: یکی از اشتباهات رایج والدین این است که فرزندان را بیش از حد “نجات” می‌دهند و مشکلات آن‌ها را حل می‌کنند. این کار اغلب ناشی از عزت نفس پایین والدین و احساس گناه است. این کار در نهایت افراد ناکارآمدی را خلق می‌کند.
  • مثال تکالیف: همسر دکتر آمن یاد گرفت که تکالیف فرزندش را به خودش واگذار کند. وقتی کلوئی، دخترش، کوچک بود، مادرش به او گفت: “عزیزم، من کلاس دوم را تمام کرده‌ام، دیگر هرگز از تو نمی‌خواهم تکالیف مدرسه‌ات را انجام دهی. این به عهده توست و اگر انجام ندهی، باید با عواقبش کنار بیایی.”. این امر باعث شد کلوئی مسئولیت‌پذیر و توانمند شود و در دبیرستان معدل بالایی کسب کند.
  • یادگیری از عواقب: اگر کلوئی تکالیف یا کتش را فراموش می‌کرد، هیچ‌کس برایش نمی‌آورد. او فقط یکی دو بار این چیزها را فراموش کرد و سپس یاد گرفت که مسئولیت‌پذیر باشد. عزت نفس از “انجام اعمال شایسته از جانب خود” به دست می‌آید. اگر همیشه برای حل مشکلات فرزندتان عجله کنید، او را از فرصت یادگیری محروم می‌کنید.
• قواعد طلایی تربیت:
  1. هدف‌گذاری والدین: بدانید چه نوع والدینی می‌خواهید باشید و چه نوع فرزندی می‌خواهید تربیت کنید. این بیانیه ماموریت، رفتارهای شما را هدایت می‌کند.
  2. اتصال (Attachment): این امر نیازمند دو چیز است: زمان واقعی و گوش دادن. والدین بیش از حد صحبت می‌کنند و می‌خواهند تمام دانش خود را به فرزندانشان منتقل کنند، اما آن‌ها توجه نمی‌کنند.
     • “زمان ویژه” (Special Time): یک تمرین طلایی: ۲۰ دقیقه در روز را با فرزندتان بگذرانید و کاری را انجام دهید که او دوست دارد. در این مدت، هیچ فرمان، سوال یا دستورالعملی ندهید. این کار پیوند را تقویت می‌کند و تأثیرگذاری شما بر فرزندتان را افزایش می‌دهد.
  3. والدین به عنوان مربی: والدین خوب مانند مربیان خوب هستند که به چیزهایی که فرزندشان درست انجام می‌دهد، توجه می‌کنند و آموزش می‌دهند.
     • اصل پنگوئن: دکتر آمن بیش از ۲۰۰۰ پنگوئن جمع‌آوری کرده است تا به خودش یادآوری کند که با توجه کردن به آنچه که فرزندش درست انجام می‌دهد، او را شکل می‌دهد. این ایده از مربی پنگوئن در یک پارک دریایی به او الهام شد که به پنگوئن خود برای هر کار درستی “آغوش و ماهی” می‌داد.
• نظارت تا بلوغ مغز: قشر پیش‌پیشانی (prefrontal cortex) مغز انسان که بزرگترین بخش در بین حیوانات است، تا حدود ۲۵ سالگی به طور کامل میلینه (myelinated) نمی‌شود. میلینه شدن به معنای پوشیده شدن سلول‌های مغزی با یک ماده چربی سفید است که باعث می‌شود نورون‌ها ۱۰ تا ۱۰۰ برابر سریع‌تر کار کنند. بنابراین، نوجوانان و جوانان تا ۲۵ سالگی به بلوغ کامل مغزی نرسیده‌اند و نیاز به نظارت دارند. والدین نباید نقش خود را رها کنند، بلکه باید نظارت را ادامه دهند، اما به روشی که مزاحم نباشد.
• حد و مرزهای قاطعانه و مهربانانه: والدین قاطع و مهربان، نتایج بسیار بهتری نسبت به والدین مهربان و سهل‌گیر دارند. سهل‌گیری، سالم‌ترین کودکان را تربیت نمی‌کند. کودکان باید مسئولیت داشته باشند و کارهای خانه انجام دهند.
  • “من فقط برای کسانی کارهای خوب انجام می‌دهم که با من با احترام رفتار می‌کنند”: این یک جمله قدرتمند برای والدین است. اگر فرزندان بی‌احترامی می‌کنند، نباید والدین بیش از حد برایشان کاری انجام دهند.
• مدیریت دستگاه‌ها و رسانه‌های اجتماعی:
  • تأخیر در دسترسی: تا آنجا که ممکن است، دسترسی به دستگاه‌های دیجیتال را به تأخیر بیندازید.
  • نظارت: اگر فرزندان دستگاه دارند، باید نظارت والدین وجود داشته باشد و والدین به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
  • اعتیادآور بودن: دستگاه‌ها، بازی‌های ویدیویی و رسانه‌های اجتماعی به طور عمدی برای اعتیادآور بودن طراحی شده‌اند. آن‌ها دوپامین آزاد می‌کنند و مراکز لذت مغز را فرسوده می‌کنند، دقیقاً مانند قمار. این امر می‌تواند منجر به افزایش نرخ افسردگی شود.
  • آموزش و آگاه‌سازی: به کودکان توضیح دهید که چرا این شرکت‌ها (مانند شرکت‌های دخانیات یا ویپینگ) از دانشمندان علوم اعصاب برای معتاد کردن مغز آن‌ها و “دزدیدن ذهنشان” استفاده می‌کنند. آن‌ها باید از “حاکم شرور” آگاه شوند که می‌خواهد آن‌ها بیمار، غمگین و نادان باشند.
  • اولویت خواب: اطمینان حاصل کنید که کودکان به اندازه کافی می‌خوابند و دستگاه‌ها را از اتاق خواب دور نگه دارید.

H2: نتیجه‌گیری و فراخوان به اقدام

پیام اصلی دکتر دانیل آمن پیامی از امید است: شما با مغزی که دارید گیر نکرده‌اید؛ می‌توانید آن را بهتر کنید. این انقلاب در سلامت مغز، نه‌تنها یک امکان، بلکه یک ضرورت برای مواجهه با بحران رو به رشد بیماری‌های مغزی و مشکلات سلامت روان است که جامعه جهانی را در بر گرفته است. همانطور که آمار هولناک آلزایمر، زوال عقل و مشکلات سلامت روان در کودکان و نوجوانان نشان می‌دهد، بی‌توجهی به سلامت مغز دیگر گزینه‌ای برای ما نیست.

دیدگاه دکتر آمن که بر اساس دهه‌ها تحقیق، ۲۵۰,۰۰۰ اسکن مغزی و تجربیات بالینی متعدد بنا شده است، به ما می‌آموزد که برای درک و درمان مشکلات سلامت روان، باید به خود مغز نگاه کنیم. فناوری SPECT دریچه‌ای به سوی عملکرد درونی این اندام پیچیده می‌گشاید و به ما امکان می‌دهد تا ریشه‌های بیولوژیکی مشکلات را شناسایی کرده و برنامه‌های درمانی هدفمند و فردی‌سازی شده را توسعه دهیم. داستان‌هایی مانند “سی” و “اندرو” به وضوح نشان می‌دهند که چگونه تشخیص دقیق بر پایه تصویربرداری می‌تواند زندگی‌ها را تغییر دهد، شرم را از بین ببرد و حتی از فجایع جلوگیری کند.

از طریق چارچوب BRIGHT MINDS، دکتر آمن یک نقشه راه عملی برای حفاظت و بهینه‌سازی سلامت مغز ارائه می‌دهد. این ۱۱ عامل خطر – جریان خون (B)، بازنشستگی/پیری (R)، التهاب/ایمنی/عفونت (I)، ژنتیک (G)، ضربه مغزی (H)، سموم (T)، سلامت روان (M)، تکانشگری/بی‌توجهی/وسواس (I)، نوروهورمون‌ها (N)، دیابت/چاقی (D) و خواب (S) – به ما نشان می‌دهند که چگونه انتخاب‌های سبک زندگی روزمره ما، از آنچه می‌خوریم و می‌نوشیم تا نحوه خوابیدن و مدیریت استرس، تأثیر عمیقی بر عملکرد مغز ما دارند.

پیام دکتر آمن فراتر از درمان بیماری است؛ او به ما انگیزه می‌دهد تا “حسادت مغزی” داشته باشیم – یعنی مغز خود را دوست داشته باشیم و از آن مراقبت کنیم، همانطور که از سایر اعضای بدنمان مراقبت می‌کنیم. با پذیرش مفهوم نوروپلاستیسیته، ما می‌فهمیم که مغز ما دائماً در حال تغییر است و حتی پس از سال‌ها آسیب، پتانسیل قابل توجهی برای بهبود دارد. این امید، الهام‌بخش عادت‌های کوچک روزانه می‌شود که می‌توانند به تغییرات بزرگ منجر شوند: از پرسیدن “این برای مغز من خوب است یا بد؟” تا تمرین شکرگزاری و مدیریت افکار با نام‌گذاری ذهنمان.

در نهایت، بخش مهمی از این انقلاب شامل تربیت نسل بعدی با مغزهایی قوی و انعطاف‌پذیر است. با استفاده از اصول “عشق و منطق”، والدین می‌توانند فرزندانی مسئولیت‌پذیر، توانمند و با عزت نفس تربیت کنند. این امر نیازمند عشق، زمان، گوش دادن فعال، تعیین حد و مرزهای قاطعانه و مهربانانه، و نظارت هوشمندانه بر استفاده از دستگاه‌ها و رسانه‌های اجتماعی است که می‌توانند مراکز لذت مغز را فرسوده کرده و به اعتیاد منجر شوند.

فراخوان به اقدام: دکتر آمن می‌گوید: “همین الان وقت آن است که مهمانی شروع شود، نه وقتی ۷۷ ساله می‌شوید و اسم‌ها را فراموش می‌کنید و مردم سعی می‌کنند کلیدهایتان را از شما بگیرند”. مراقبت از مغزتان، دوست‌داشتنی‌ترین کاری است که می‌توانید برای فرزندانتان انجام دهید.

بنابراین، زمان آن فرا رسیده است که به مغز خود نگاه کنید. از آنچه می‌بینید نترسید. هر آنچه که کشف کنید، خبر خوبی است، زیرا “هر آنچه ببینیم، خوب است، زیرا شما چیزی را دارید که دارید و اگر عالی باشد، جشن می‌گیریم و اگر نباشد، بازسازی می‌کنیم”. با این امید و دانش، ما می‌توانیم در مسیر ایجاد یک انقلاب در سلامت مغز قدم برداریم و زندگی‌ای سالم‌تر، شادتر و هدفمندتر برای خود و نسل‌های آینده بسازیم.