بحران مالی آسیا در سال 1997

بحران مالی آسیا یکی دیگر از بحران های مهم ارزی بود که در دهه 1990 رخ داد. بحران ابعاد حماسی به خود گرفت. این به این دلیل است که تنها در یک کشور یعنی تایلند که واحد پول آن با حمله دلالان مواجه شد، شروع شد. با این حال، در یک بازه زمانی بسیار کوتاه، بحران کل منطقه جنوب شرق آسیا را فرا گرفت. کشورهایی مانند ویتنام، مالزی و اندونزی همگی درگیر این بحران شدند که تقریباً بدون هیچ هشدار قبلی ظاهر شد.

این پدیده گسترش سریع بحران به چندین کشور “سرایت آسیایی” نامیده می شود. در این مقاله به طور مفصل به این رویدادها می پردازیم.

گیره دلار

میخکوب دلار ویژگی مشترک همه بحران های ارزی بود که در دهه 1990 رخ داد. با این حال، بر خلاف کشورهای آمریکای جنوبی، کشورهای آسیایی پایه های بیش از حد ضعیفی نداشتند. این بدان معنی است که آنها ارزهای خود را بیش از حد افزایش نمی دهند و در عین حال میخ ها را حفظ می کنند و در نتیجه ارزش آن را بیش از حد می کنند. در واقع، قبل از بحران، این اقتصادهای آسیای جنوبی به شدت در حال رشد بودند و بنابراین در فهرست مقاصد سرمایه‌گذاری که بازده خوبی ارائه می‌کردند، بالا بودند!

با این حال، تثبیت دلار به طرق مختلف آسیب شدیدی به این اقتصادها وارد کرد. اولاً باعث شد ارزش این ارزها با افزایش ارزش دلار افزایش یابد. این امر باعث شد صادرات این کشورها در مقایسه با صادرات کشورهای دیگر مانند چین، هنگ کنگ و تایوان گران شود. اقتصادهایی مانند تایلند و اندونزی بخش عظیمی از تجارت صادراتی را در نتیجه این پیوند دلار از دست دادند.

همچنین، پیوند پایدار با دلار منجر به ورود بیش از حد سرمایه خارجی به تایلند شد. این پول در بازارهای سهام پارک شده بود که شاهد افزایش بی‌سابقه‌ای بود که این نظریه را که اقتصاد این کشورهای آسیایی در حال تغییر است، اعتبار می‌بخشد. بدون میخ، افزایش جریان ورودی دلار را گران‌تر می‌کرد و در نتیجه جریان سرمایه‌گذاری بیشتر به بازارهای سهام را متوقف می‌کرد.

در نهایت، اقتصادهای آسیایی مجبور بودند مقدار زیادی از ذخایر فارکس را نگه دارند تا پیوند ارزی خود را با دلار حفظ کنند. با افزایش حملات سفته‌بازی، بانک‌های مرکزی مجبور شدند از این ذخایر برای دفاع از ارزش پول خود و حفظ نرخ‌های ارز از پیش تعیین‌شده استفاده کنند.

گسترش اعتبار

در طول دهه 1990، اقتصادهای آسیای جنوب شرقی نیز با یکی از بزرگترین توسعه اعتباری قرن مواجه بودند. بانک‌ها به‌سرعت به شرکت‌های خصوصی وام می‌دادند، علی‌رغم این واقعیت که این شرکت‌ها قبلاً بسیار اهرمی بودند. بانک های آسیای جنوب شرقی روابط بسیار خوبی با دولت ها داشتند. به این ترتیب، همه آنها تصور می کردند که در صورت بروز بحران، دولت باید مداخله کند و به اعطای وام های پرخطر ادامه داد.

پول به دست آمده از وام ها راه خود را به بازارهای سهام و املاک و مستغلات پیدا کرد. سرمایه گذاران خارجی قبلاً قیمت دارایی ها را به سمت بالا هدایت کرده بودند. سرمایه‌گذاران داخلی که وام‌های بانکی خود را در چنین دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری کردند، این امر را تشدید کرد.

قیمت های بالاتر دارایی یک حلقه خود تقویت کننده ایجاد کرد که در آن دارایی های با قیمت بالاتر به عنوان وثیقه برای صدور وام های بیشتر استفاده می شد که به نوبه خود باعث افزایش قیمت دارایی ها می شد! برای افزودن به مشکلات، بیشتر بانک های آسیایی عمدتاً با پول قرض گرفته شده تأمین مالی می شدند. سهامی که بانک ها در اختیار داشتند بسیار کمتر بود و بنابراین وقتی وام ها بد شد، بانک ها شروع به ورشکستگی کردند و این بحران در سراسر کشورها گسترش یافت!

حملات ارزی

دهه 1990 دوران سفته بازان ارز بود. آنها متوجه شدند که بانک مرکزی تایلند ذخایر کافی برای دفاع از میخ خود در برابر دلار را ندارد. در نتیجه، بات تایلند مورد حمله گمانه زنی قرار گرفت و ظرف چند ساعت پس از فروش بسیار سنگین، بات تایلند باید به بازارها باز می شد. این به این دلیل است که بانک مرکزی تایلند ذخایر کافی برای محافظت از میخ در اختیار نداشت. در اصل سفته بازان در بازار آزاد بانک مرکزی تایلند را گرفته بودند و پیروز شدند!

از دست دادن بانک مرکزی تایلند نقطه عطفی بود زیرا سفته بازان توجه خود را به سایر اقتصادهای منطقه معطوف کردند. حملات گمانه‌زنی‌ای علیه چندین کشور در منطقه که به دلار چسبیده بودند روی می‌داد. فیلیپین مجبور شد ارز خود را شناور کند. موارد مشابهی در مورد رینگیت مالزی و روپیه اندونزی اتفاق افتاد. دومینو حتی به اقتصادهای توسعه یافته مانند کره جنوبی، هنگ کنگ و تایوان نیز سرایت کرد. با این حال، آنها با چند کبودی جزئی از بحران جان سالم به در بردند.

با این حال، لازم به ذکر است که بازار فارکس تنها بازار بحران در این کشورها نبود. اکثر این ارزها بیش از یک سوم ارزش خود را از دست دادند. در نتیجه، پول داغ خارجی به سرعت از این کشورها خارج شد. این منجر به فروش گسترده ای شد که در نتیجه آن بازارهای سهام محلی و بازارهای املاک نیز با سقوط های تاریخی مواجه شدند.

بحران آسیایی 1997 جهان را متوجه شد که اقتصادهایی که در نظر گرفته می‌شد در حال رشد بودند به سرعت ورشکست شدند! قدرت بازارهای فارکس و سفته بازان ارز بار دیگر تثبیت شد و ارزهایی که به ارزهای دیگر متصل شده بودند، بار دیگر به ضرورت نگهداری مقادیر زیادی ذخایر ارزی برای دفع حملات سفته بازی پی بردند.