مجموعه ای که در آن دو یا چند طرف درگیر مبادله کالاها، خدمات و اطلاعات می شوند، بازار نامیده می شود . در حالت ایده آل بازار مکانی است که دو یا چند طرف درگیر خرید و فروش هستند.

دو طرف درگیر در یک معامله فروشنده و خریدار نامیده می شوند .

فروشنده کالا و خدمات را در ازای پول به خریدار می فروشد. برای رقابتی شدن بازار باید بیش از یک خریدار و فروشنده وجود داشته باشد.

انحصار – انحصار شرایطی است که در آن فروشنده واحد و خریداران زیادی در بازار وجود دارد. در چنین شرایطی فروشنده بدون رقابت با دیگران انحصار دارد و بر محصولات و خدمات کنترل کامل دارد.

در بازار انحصاری، فروشنده قیمت محصول یا خدمات را تعیین می کند و می تواند به تنهایی آن را تغییر دهد.

Monopsony – شکل بازاری که در آن فروشندگان زیادی وجود دارد اما یک خریدار منفرد است مونوپسونی نامیده می شود. در چنین مجموعه ای، از آنجایی که یک خریدار در مقابل بسیاری از فروشندگان وجود دارد. خریدار می تواند کنترل خود را بر فروشندگان اعمال کند. خریدار در چنین شکلی دارای لبه بالایی نسبت به فروشندگان است.

انواع بازارها

1. بازارهای فیزیکی – بازار فیزیکی مجموعه ای است که خریداران می توانند به صورت فیزیکی با فروشندگان ملاقات کنند و کالای مورد نظر خود را در ازای پول از آنها خریداری کنند. مراکز خرید، فروشگاه های بزرگ، فروشگاه های خرده فروشی نمونه هایی از بازارهای فیزیکی هستند.
2. بازارهای غیر فیزیکی/بازارهای مجازی – در چنین بازارهایی، خریداران کالا و خدمات را از طریق اینترنت خریداری می کنند. در چنین بازاری خریدار و فروشنده به صورت فیزیکی با هم ملاقات نمی‌کنند یا تعامل فیزیکی ندارند، بلکه معامله از طریق اینترنت انجام می‌شود. مثال‌ها – خرید Rediff، eBay و غیره.
3. بازار حراج – در یک بازار حراج، فروشنده کالاهای خود را به کسی که بالاترین پیشنهاد را دارد می فروشد.
4. بازار کالاهای واسطه – این گونه بازارها مواد خام (کالاهای) مورد نیاز برای تولید نهایی سایر کالاها را می فروشند.
5. بازار سیاه – بازار سیاه مکانی است که در آن کالاهای غیرقانونی مانند مواد مخدر و سلاح به فروش می رسد.
6. بازار دانش – بازار دانش مجموعه ای است که به تبادل اطلاعات و محصولات مبتنی بر دانش می پردازد.
7. بازار مالی – بازاری که با مبادله دارایی های نقدی (پول) سروکار دارد، بازار مالی نامیده می شود.

بازارهای مالی به انواع زیر تقسیم می شوند:

1. بازار سهام – به شکلی از بازار که در آن فروشندگان و خریداران سهام را مبادله می کنند، بازار سهام می گویند.
2. بازار اوراق قرضه – بازاری که خریداران و فروشندگان در آن مشغول مبادله اوراق بدهی هستند که معمولاً به شکل اوراق قرضه است، بازار اوراق قرضه نامیده می شود. اوراق قرضه قراردادی است که توسط هر دو طرف امضا می شود که در آن یکی از طرفین قول می دهد پول را با بهره در فواصل زمانی مشخص بازگرداند.
3. بازار ارز – در چنین بازارهایی طرفین درگیر معامله ارز هستند. در بازار ارز (که بازار ارز نیز نامیده می شود)، یک طرف واحد پول یک کشور را با مقداری معادل ارز دیگر مبادله می کند.
4. بازارهای پیش بینی کننده – بازار پیش بینی مجموعه ای است که در آن مبادله کالا یا خدمات برای آینده صورت می گیرد. زمانی که بازار بالا می رود خریدار سود می برد و زمانی که بازار سقوط می کند ضرر می کند.

اندازه بازار

اندازه بازار با دو عامل رابطه مستقیم دارد:

• تعداد فروشندگان و خریداران
• کل پول درگیر سالانه