کارآفرینی اجتماعی چیست و چرا جهان به کارآفرینان اجتماعی بیشتری نیاز دارد؟
کارآفرینی اجتماعی فرآیندی است که در آن افراد از مفاهیم و ابزارهای کارآفرینی برای حل مسائل اجتماعی استفاده میکنند. کارآفرینان اجتماعی به دنبال راهحلهای پایدار و مقیاسپذیر برای مشکلاتی مانند فقر، بیسوادی، بیکاری، بیماری و تغییرات آبوهوایی هستند.
کارآفرینی اجتماعی میتواند نقش مهمی در بهبود زندگی مردم و ساختن جهان بهتر ایفا کند. از جمله مزایای کارآفرینی اجتماعی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حل مسائل اجتماعی: کارآفرینان اجتماعی با استفاده از نوآوری و کارآفرینی میتوانند راهحلهای جدید و کارآمدی برای مسائل اجتماعی پیدا کنند.
- ایجاد فرصتهای اقتصادی: کارآفرینی اجتماعی میتواند به ایجاد فرصتهای شغلی و درآمد برای افراد محروم کمک کند.
- تقویت جامعه: کارآفرینی اجتماعی میتواند به تقویت جامعه و ایجاد حس مشارکت در افراد کمک کند.
جهان به کارآفرینان اجتماعی بیشتری نیاز دارد زیرا جهان با چالشهای اجتماعی زیادی روبرو است. مشکلاتی مانند فقر، بیسوادی، بیکاری، بیماری و تغییرات آبوهوایی زندگی میلیونها نفر را تحت تأثیر قرار میدهد. کارآفرینان اجتماعی میتوانند با ارائه راهحلهای جدید و نوآورانه به این چالشها کمک کنند.
در اینجا چند نمونه از کارآفرینی اجتماعی آورده شده است:
- شرکت Grameen Bank در بنگلادش که به ارائه وامهای کوچک به زنان فقیر کمک میکند.
- **شرکت TOMS Shoes که برای هر جفت کفش فروخته شده، یک جفت کفش به کودکان نیازمند در کشورهای در حال توسعه اهدا میکند.
- **شرکت Ethos Water که با فروش آب معدنی، از منابع آبی حمایت میکند.
این تنها چند نمونه از کارآفرینی اجتماعی هستند که در سراسر جهان در حال انجام هستند. کارآفرینان اجتماعی در تلاش هستند تا جهان را به مکانی بهتر تبدیل کنند و جهان به تلاشهای آنها نیاز دارد.
طبق تعریف، کسبوکارها برای کسب سود و گنجاندن نگرانیهای باقیمانده در مورد خیر اجتماعی به عنوان بخشی از رفتار عادی سودجویانهشان وجود دارند.
به عبارت دیگر، چنین است که کسبوکارها و صاحبان آنها در سرتاسر جهان بهعنوان یک امر ضروری دیگر و نه دلیل وجودشان، نگران خیر اجتماعی هستند. در واقع، اسطوره فقید، میلتون فریدمن، که به عنوان پدر نئولیبرالیسم شناخته می شود، می گوید: مسئولیت تجارت تجارت است و از این رو، نگرانی های اجتماعی دیرتر به وجود می آیند.
این شعار طی دو تا سه دهه گذشته توسط نسلهایی از سرمایهداران دنبال شده است که ادعا میکنند به تنهایی و بهطور گسترده در حال کسب سود هستند. کسب و کار آنها ارزش اجتماعی ایجاد می کند.
بنابراین، چه کسی مالک یا وارث یک کسب و کار خانوادگی باشد، یا مدیر اجرایی در یک شرکت حرفهای، یا یک کارآفرین آیندهدار، وجه مشترک همه آنها یک رفتار سودجویانه فراگیر است که باعث میشود. نگرانی های اجتماعی در پایین ترین سطح، علیرغم تمایل روزافزون جهان به اینکه شرکت ها و کسب و کارها مسئولیت بیشتری در قبال نتایج اجتماعی کسب و کار خود بپذیرند.
ظهور کارآفرینی اجتماعی و چرا یک حرکت در پشت این ایده وجود دارد
با این حال، مقوله دیگری از کارآفرینی وجود دارد که صرفاً برای ارتقای رفاه اجتماعی وجود دارد.
این کارآفرینان به عنوان کارآفرینان اجتماعی شناخته می شوند زیرا آنها عمدتاً بر واقعی کردن ارزش اجتماعی و خیر اجتماعی متمرکز هستند و در مقابل سودجویی بی رویه قرار دارند.
به عبارت دیگر، بنگاههای اجتماعی آنهایی هستند که بهجای اینکه صرفاً برای منفعت وجود داشته باشند، به خیر اجتماعی مثبت و ایجاد ارزش اجتماعی توجه داشته باشند.
اینطور نیست که این کارآفرینان اجتماعی سودی کسب نکنند یا از درآمد حاصل از سرمایه گذاری خود بهره نبرند.
فقط تلاش آنها این است که از طریق شرکت هایشان برای جامعه خوب انجام دهند و سودهای ایجاد شده معمولاً به روشی عادلانه و عادلانه تقسیم می شود یا به عنوان بخشی از فرآیند چرخه ای رفاه اجتماعی در شرکت های آنها سرمایه گذاری مجدد می شود.
همانطور که از بحث تا کنون مشاهده می شود، کارآفرینان اجتماعی روند رو به رشدی را در بین سرمایه داران در سراسر جهان منعکس می کنند که اکنون زمان آن فرا رسیده است که چنین افرادی جامعه و رفاه آن را جدی بگیرند.
در واقع، آخرین ویرایش مجمع جهانی اقتصاد در داووس، که گردهمایی سالانه نخبگان تجاری و سیاسی و محرکها و تکاندهندهها در جهان است، موضوع اصلی آن مسئولیت تجارت در قبال منافع اجتماعی و نتایج رفاه بود.
پیشگام کارآفرینی اجتماعی: محمد یونس
برخی از کارآفرینان اجتماعی در دنیای واقعی، محمد یونس از بانک گرامین در بنگلادش هستند که در مفهوم اعتبار خرد یا دستیابی به پول برای کسانی که دسترسی به کانالهای رسمی بانکی نداشتند، پیشگام بود.
از طریق این تلاش، یونس توانست زندگی فقرا و مستضعفان را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد و از طریق اعطای اعتبار در مقادیر اندک به آن دسته از مشاغلی که فاقد کسب و کار مستقر هستند که برای اسناد و سایر الزامات مورد نیاز بخش مالی رسمی مورد نیاز است، بپردازد.
آزمایش در زمینه خیر اجتماعی به قدری موفقیت آمیز بود که یونس به خاطر تلاش هایش جایزه نوبل دریافت کرد و علاوه بر این، او نمونه و الهام بخش نسل های کارآفرین اجتماعی شد تا مسیر او را دنبال کنند و برای بهبود جامعه تلاش کنند نه برای بهبود جامعه. رضایت فردی
در واقع، این مدل توسط دولت آندرا پرادش در هند اتخاذ شد، که SHGs یا گروههای Self Help را راهاندازی کرد که خارج از حوزه اعتبار رسمی هستند و در عوض، به وامدهندگان پول برای وام گرفتن برای مشاغل کوچک خود متکی بودند.
بنابراین، می توان گفت که کارآفرینان اجتماعی به کسانی می رسند که کارشناس برجسته مدیریت، سی.کی.
کارآفرینان اجتماعی جعلی، فناوری و نقش دولت
با این اوصاف، باید احتیاط کرد که بسیاری از کسانی هستند که در پوشش کارآفرینان اجتماعی، اغلب سیستم را سواری میکنند و در این فرآیند پول زیادی به دست میآورند.
نمونههای بیشماری از کارآفرینان به اصطلاح اجتماعی در سراسر جهان وجود دارد که سودهای کلانی را به هزینه فقرا و محرومان به دست آوردهاند. البته نمیگوییم که کارآفرینی اجتماعی بهعنوان یک مفهوم به دلیل افراد بیوجدان شکست خورده است.
بلکه آنچه ما می گوییم این است که جهان دولت باید کارآفرینان اجتماعی را تشویق و پرورش دهد و در عین حال تدابیری را ایجاد کند که به عنوان یک سیستم کنترل و تعادل عمل کند.
در سالهای اخیر، پذیرش روزافزون فناوری در همه سطوح و در همه زمینههای اجتماعی، کارآفرینان اجتماعی را پر کرده است.
از آنجایی که افزایش مقیاس و بهرهوری از صرفههای مقیاس آسان است و در عین حال، از همافزایی حاصل از ادغام منافع تجاری و اجتماعی با فناوری آسان است، بیش از هر زمان دیگری اتفاق نظر وجود دارد که در صورت استفاده صحیح، فناوری واقعاً میتواند در خدمت باشد. جامعه را بهتر می کند و کارآفرینان اجتماعی را تشویق می کند.
نتیجه
در نهایت، چه دانش آموزی باشید که مشتاق خدمت به جامعه است یا یک حرفه ای با سابقه که به دنبال علاقه شما باشد، کارآفرینی اجتماعی می تواند به شما در تحقق چشم انداز و تحقق ماموریت خود کمک کند.
با وجود اسطوره های تجاری ثروتمند مشهور مانند بیل گیتس، وارن بافت، و NR Narayana Murthy که مایلند سرمایه اولیه را برای کارآفرینان اجتماعی فراهم کنند، هیچ تشویق و رشدی برای آنها وجود ندارد.
علاوه بر این، دولتها نیز به کارآفرینان اجتماعی در تلاشهایشان کمک میکنند و از این رو، از نظر کارآفرینی اجتماعی در یک نقطه اوج قرار داریم.
برای نتیجه گیری، جهان به کارآفرینان اجتماعی بیشتری نیاز دارد و اکوسیستم ها نیز برای ایجاد تغییر در جامعه برای آنها مفید است.
مصاحبه با دکتر سعید جویزاده: کارآفرینی اجتماعی چیست و چرا جهان به کارآفرینان اجتماعی بیشتری نیاز دارد؟

مصاحبهکننده: سلام دکتر جویزاده، ممنون که دوباره پذیرفتید با ما گفتگو کنید. امروز میخواهیم درباره کارآفرینی اجتماعی صحبت کنیم. ابتدا تعریف شما از این مفهوم چیست؟
دکتر جویزاده: سلام، خوشحالم که این موضوع مهم را بررسی میکنیم. کارآفرینی اجتماعی، ترکیبی از مأموریت اجتماعی و ذهنیت کسبوکاری است. در این مدل، هدف اصلی حل یک مشکل اجتماعی، فرهنگی یا زیستمحیطی از طریق راهحلهای نوآورانه و پایدار است. برخلاف کسبوکارهای سنتی که سود مالی محور است، در کارآفرینی اجتماعی، سود به عنوان ابزاری برای تقویت تأثیر اجتماعی بهکار میرود.
مصاحبهکننده: تفاوت کلیدی کارآفرین اجتماعی با کارآفرین معمولی در چیست؟
دکتر جویزاده: کارآفرین معمولی ممکن است به دنبال رفع نیازهای بازار برای سودآوری باشد، اما کارآفرین اجتماعی نیازهای حلنشده جامعه را هدف میگیرد. مثلاً یک کارآفرین اجتماعی بهجای فروش محصولات لوکس، روی دسترسی کمدرآمدها به آب آشامیدنی تمرکز میکند. تفاوت دیگر در معیارهای موفقیت است: برای کارآفرین اجتماعی، موفقیت با معیارهایی مثل کاهش فقر، بهبود آموزش، یا حفظ محیطزیست سنجیده میشود.
مصاحبهکننده: چرا امروز جهان به کارآفرینان اجتماعی بیشتری نیاز دارد؟
دکتر جویزاده: سه دلیل عمده وجود دارد:
- شکست دولتها و سازمانهای سنتی: بسیاری از مشکلات پیچیده مانند تغییرات اقلیمی یا نابرابری آموزشی، با روشهای قدیمی حل نمیشوند. کارآفرینان اجتماعی با مدلهای چابک و خلاقانه وارد میشوند.
- ضرورت پایدارسازی: مسائلی مثل آلودگی پلاستیکی یا اتلاف منابع، نیازمند راهحلهایی هستند که همزمان اقتصاد و محیطزیست را نجات دهند.
- افزایش آگاهی عمومی: نسلهای جدید به شرکتها و برندها فشار میآورند تا مسئولیتپذیر باشند. کارآفرینی اجتماعی پاسخی به این مطالبه است.
مصاحبهکننده: آیا میتوانید نمونهای الهامبخش از کارآفرینی اجتماعی در جهان یا ایران نام ببرید؟
دکتر جویزاده: حتماً. مثلاً شرکت «گرامین بانک» بنیانگذاری شده توسط محمد یونس در بنگلادش، که با اعطای وامهای خرد به زنان روستایی، میلیونها نفر را از فقر بیرون کشید. در ایران هم استارتآپهایی مثل «کسبوکارهای بازیافتی» یا «پلتفرمهای آموزش آنلاین رایگان» برای مناطق محروم، نمونههای درخشانی هستند.
مصاحبهکننده: بزرگترین چالشهای پیش روی کارآفرینان اجتماعی چیست؟
دکتر جویزاده: اولاً تأمین مالی: بسیاری از سرمایهگذاران سنتی به دنبال بازدهی سریع هستند، درحالیکه پروژههای اجتماعی ممکن است سودآوری بلندمدت داشته باشند. دوماً سنجش تأثیر: اندازهگیری دقیق نتایج اجتماعی کار سخت و زمانبر است. سوماً مقاومت در برابر تغییر: برخی نهادهای قدیمی، نوآوریهای اجتماعی را تهدیدی برای وضع موجود میدانند.
مصاحبهکننده: دولتها و سازمانها چگونه میتوانند از کارآفرینی اجتماعی حمایت کنند؟
دکتر جویزاده: ایجاد چارچوبهای قانونی شفاف برای کسبوکارهای اجتماعی، معافیتهای مالیاتی برای پروژههای تأثیرمحور، و تأسیس صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر اجتماعی از راهکارهاست. همچنین، آموزش مهارتهای کارآفرینی اجتماعی در مدارس و دانشگاهها میتواند نسل آینده را آماده کند.
مصاحبهکننده: به نظر شما ویژگیهای یک کارآفرین اجتماعی موفق چیست؟
دکتر جویزاده: علاوه بر خلاقیت و پشتکار، کارآفرین اجتماعی باید همدلی عمیق با جامعه هدف خود داشته باشد. همچنین توانایی همکاری با ذینفعان مختلف از دولت تا سازمانهای مردمنهاد و بخش خصوصی ضروری است. انعطافپذیری برای تطبیق مدل کسبوکار با شرایط پیچیده اجتماعی نیز حیاتی است.
مصاحبهکننده: برای جوانانی که میخواهند وارد این حوزه شوند، چه توصیهای دارید؟
دکتر جویزاده: اولاً، مسئلهای را انتخاب کنید که عمیقاً برایتان مهم است. کارآفرینی اجتماعی انرژی و تعهد زیادی میطلبد. دوماً، از پروژههای کوچک شروع کنید و تأثیرگذاری را گامبهگام افزایش دهید. سوماً، با جامعه محلی تعامل مستقیم داشته باشید؛ راهحلهای تحمیلشده از بالا معمولاً شکست میخورند.
مصاحبهکننده: آینده کارآفرینی اجتماعی را چگونه میبینید؟
دکتر جویزاده: این حوزه با سرعت در حال رشد است. فناوریهایی مثل بلاکچین برای شفافیت در تأمین مالی، یا هوش مصنوعی برای حل مسائل پیچیده اجتماعی، بازیگران جدیدی خواهند بود. همچنین، نسل جوان بهطور فزایندهای به دنبال معنادار بودن شغلشان است و کارآفرینی اجتماعی میتواند پاسخگوی این نیاز باشد.
مصاحبهکننده: سپاسگزارم از بینش ارزشمندتان!
دکتر جویزاده: ممنون از شما. امیدوارم این گفتگو جرقه حرکت به سمت جامعهای عادلانهتر و پایدارتر را روشن کند.
پایان مصاحبه
بدون نظر