موسسات اعتبار صادراتی موسسات شبه دولتی هستند. این سازمان ها معمولاً توسط نهادهای دولتی حمایت می شوند. این بدان معنی است که آنها تحت نظارت مقامات دولتی هستند و همچنین به وجوه مالیات دهندگان دسترسی دارند. همه کشورهای توسعه یافته دنیا آژانس های اعتبار صادراتی خود را ایجاد کرده اند. مجموعاً این آژانس‌ها تأثیر زیادی بر تجارت جهانی دارند. تخمین زده می شود که صادرات تحت حمایت ECA به بیش از 200 میلیارد دلار در سال می رسد.

کتاب‌های درسی اقتصادی اغلب آژانس‌های رتبه‌بندی اعتبار صادراتی را به عنوان یک نیروی مثبت نشان می‌دهند که به بهبود تجارت بین‌المللی کمک می‌کند. با این حال، انتقادات زیادی نیز به این نهادها وارد است. در این مقاله به دلایل خطرناک و مضر ECA برای اقتصاد نگاه دقیق تری خواهیم داشت.

بدهی دولت

اعتبار ارائه شده توسط آژانس های اعتبار صادراتی (ECA) را می توان به عنوان یک کارت اعتباری فروشگاه در نظر گرفت. درست مانند کارت اعتباری فروشگاهی وام هایی با نرخ بهره بالا به مصرف کنندگان، آژانس های اعتبار صادراتی نیز به واردکنندگان از کشورهای فقیر با نرخ بهره بالا کمک مالی می کنند.

آژانس های اعتبار صادراتی گاهی اوقات به دولت های خارجی کمک مالی مستقیم ارائه می کنند. در موارد دیگر، تأمین مالی غیرمستقیم را انجام می دهند. این بدان معناست که تامین مالی در واقع توسط یک شخص خصوصی تامین می شود. با این حال، توسط آژانس های اعتبار صادراتی تضمین می شود به این معنی که وام برای وام گیرندگان بدون ریسک می شود. بسیاری از اوقات معاملات بین اشخاص خصوصی در نهایت تبدیل به معاملات بین مؤسسات دولتی می شود. به عنوان مثال، اگر صادرکننده A و واردکننده A از اعتبارات مالی صادراتی استفاده کنند، ممکن است معاملات آنها توسط ECAهای هر دو کشور بیمه شود!

مشکل این است که واردکنندگان تنها پس از اتمام تمام گزینه‌های دیگر از آژانس‌های اعتبار صادراتی اعتبار می‌گیرند. این بدان معناست که پروژه هایی که توسط ECA تامین مالی می شوند ذاتاً پرخطر هستند. در بسیاری از مواقع این به این معنی است که پروژه شکست می خورد و واردکننده قادر به بازپرداخت وام ها نیست. تعجب آور است که بفهمیم ECA یکی از اعتبار دهندگان پیشرو برای بسیاری از کشورهای جهان سوم است. به عنوان مثال، اعتبارات صادراتی حدود 64 درصد از کل بدهی خارجی است که نیجریه بدهکار است! به طور مشابه، این عدد برای جمهوری کنگو 42 درصد است.

به همین دلیل است که تحلیلگران در این کشورهای جهان سوم، آژانس های اعتبار صادراتی را تله بدهی می نامند. آنها اسب تروا هستند که در ابتدا دوستانه به نظر می رسند، اما در نهایت مضرتر از بزرگانی مانند بانک جهانی و صندوق بین المللی پول هستند.

مالیات دهندگان در معرض وام های بد

همانطور که در بالا ذکر شد، اعتبار صادراتی عموماً توسط خریدارانی انتخاب می شود که قادر به دریافت هیچ منبع مالی دیگری نیستند. در نتیجه، درصد بیشتری از وام های بد نسبت به حالت عادی را به همراه دارند. ECA نرخ بهره بالاتری را برای جبران ضرر دریافت می کند. با این حال، درصد قابل توجهی از وام های قرض داده شده توسط ECAs هرگز بازپرداخت نمی شود.

این یک مشکل بزرگ است زیرا انتقال پنهان ثروت از مالیات دهندگان به صادرکنندگان است. در نهایت صادرکنندگان ذینفع این وام ها هستند. از سوی دیگر، مالیات دهندگانی که هیچ اطلاعی از وضعیت اساسی ندارند، در نهایت برای این وام ها پرداخت می کنند.

بخش های اولویت دار

این یک واقعیت شناخته شده است که آژانس های اعتبار صادراتی منافع پنهانی دارند. اگرچه، ECA قرار است خود مؤسسات غیرانتفاعی باشند، کارمندان این مؤسسات اغلب توسط شرکت ها حمایت می شوند. در نتیجه، بسیاری از سیاست های ایجاد شده توسط ECA ها مغرضانه و دارای دستور کار پنهان هستند.

اغلب اوقات این سیاست ها شکل بخش های اولویت دار را به خود می گیرند. تحت پوشش تامین مالی بخش های مهم، پول مالیات دهندگان به یک صنعت خاص یا حتی یک شرکت خاص هدایت می شود. بسیاری از تحلیلگران همچنین خاطرنشان کرده اند که برخی اوقات ECA ها مشتاق تضمین وام ها و بدهی های برخی موسسات مالی خاص هستند.

رهبری ECA به جنگ های تجاری

در گذشته های اخیر، ECA ها مقصر جنگ های تجاری هستند که اکنون به بخشی از اقتصاد جهانی تبدیل شده اند. این به این دلیل است که در برخی موارد، ECA ها اغلب به واردکنندگان کمک مالی یارانه ای ارائه می کنند. به این ترتیب، ECA یک محصول صادراتی را در مقایسه با کالاهای تولید داخل برای واردکننده جذاب تر می کند.

در بسیاری از موارد، این امر به نفع دولت ها نیست. به این ترتیب، آنها در نهایت عوارض واردات را افزایش می دهند تا مزیت تامین مالی را جبران کنند. این افزایش عوارض به عنوان نشانه تجاوز تلقی می شود و کشور مقابل نیز به وضع تعرفه های متقابل از کشور دیگر پایان می دهد. بنابراین، ECA ها راهی برای تصرف مخفیانه سهم بازار در یک کشور دیگر هستند. اکنون بسیاری از کشورها از این استراتژی آگاه شده اند و از این رو این آژانس ها ریشه چندین جنگ تجاری هستند.

عدم شفافیت

در نهایت، منتقدان استدلال می‌کنند که نسبت به میزان قدرت و نفوذ این مؤسسات رتبه‌بندی اعتباری، مسئولیت پذیری بسیار کمی دارند. در بسیاری از کشورها حتی حسابرسی هم نمی شوند! حتی اگر حسابرسی شوند، سوابق آنها علنی نمی شود. از این رو، مبهم بودن این معاملات وجود دارد که آنها را ذاتاً مبهم جلوه می دهد. از جنبه های مالی که بگذریم، هیچ کنترلی بر اثرات اجتماعی و زیست محیطی پروژه هایی که توسط این سازمان ها تامین می شود وجود ندارد.

نکته اصلی این است که موسسات اعتبار صادراتی نیز یک سازمان دولتی هستند. درست مانند سایر سازمان های دولتی، آنها نیز مستعد بوروکراسی، تشریفات اداری و فساد هستند.